Lojistik Köyler

Lojistik köyü; içerisinde ulusal ve uluslararası taşımacılık, lojistik ve eşyanın dağıtımı ile ilgili tüm faaliyetlerin muhtelif işletmeciler tarafından gerçekleştirildiği belirli bir alandır…

Lojistik köyleri: Lojistik ve taşımacılık şirketleri ile ilgili resmi kurumların da içinde yer aldığı, her türlü ulaştırma moduna etkin bağlantıları olan, depolama, bakım-onarım, yükleme-boşaltma, elleçleme, tartı, yükleri bölme, birleştirme, paketleme v.b. faaliyetlerini gerçekleştirme imkânları olan ve taşıma modları arasında düşük maliyetli, hızlı, güvenli, aktarma alan ve donanımlarına sahip bölgelerdir.

LOJİSTİK KÖYLERİN YAPISI
• Tek bir merkezden yönetilir.
• Master Planlı olmalıdır.
• Şehirlerin yakınında olmalıdır.
• Kaliteli yerleşim sağlanmalıdır.
• Açık, kapalı stok alanları bulunur.
• Destek/yardımcı hizmetler verilmelidir.

LOJİSTİK KÖYLERDE VERİLEN HİZMETLER
Verilen Hizmetler:
• Taşıma türleri arasında geçiş sağlanır.
• Intermodal transfer sağlanır.
• Yükleme, boşaltma, elleçleme ve tartı hizmetleri verilir.
• Intermodal operasyonlar yapılır.
• Depolama ve ambarlama hizmetleri verilir.
• Gümrük hizmetleri verilir.
• Park hizmetleri verilir.

Verilen Yardımcı Hizmetler:
Güvenlik
Bakım-onarım tesisleri
Müşteri ofis alanları
Showroomlar
Toplantı /Konferans Odaları
Yemek Tesisleri
Toplu Taşıma imkânları
Banka, Posta, Ekstra Depo Hizmetleri

LOJİSTİK KÖYLERİN İŞLETME MODELLERİ
Lojistik köyleri genellikle kamu ve/veya özel sektöre ait tek bir kurum tarafından işletilmektedir. Avrupa’daki lojistik köyler incelendiğinde; genellikle; Belediye veya yerel yönetimler ve sanayi odaları, taşımacılık kuruluşları ve 3.şahıslar tarafından belirli bir pay karşılığı sermaye desteği ile çok ortaklı kamu özel sektör işbirlikli lojistik köyler kurulmaktadır.

LOJİSTİK KÖYLERDE BULUNAN TESİSLER
Konteyner yükleme boşaltma ve stok alanları.
Gümrüklü sahalar; acenteler, gümrük müşavirlikleri, her türlü gümrük hizmetleri.
Dökme yük boşaltma alanları.
Sosyal ve idari tesisler; müşteri ofisleri, personel ofis ve sosyal tesisleri, otopark, tır parkı, yönetim merkezleri
Genel hizmet tesisleri; bankalar, restoranlar, oteller, bakım onarım ve yıkama tesisleri, akaryakıt istasyonları, büfeler, depo ve antrepolar, iletişim ve gönderi merkezleri…
Tren teşkil kabul ve sevk yolları…

TARİHSEL GELİŞİMİ
Avrupa’da 1960’lı yılların sonlarından itibaren, “yük köyü” (Freight Village) olgusu gündeme gelmiştir. Verona/İtalya’daki “Freight Village Quadrante Europa” nın yaklaşık 30 yıldır hizmet verdiğini göz önüne alırsak AB kavramı henüz oluşmamışken bile yük köyü kavramının var ğunu söyleyebiliriz.

Ülkemizde de özellikle son yıllarda gündeme gelmeye başlayan yük (lojistik) köyleri ile ilgili ilk somut projeler 2006 yılında TCDD tarafından oluşturulmaya başlanmış, daha sonra özel sektör tarafından da kabul görerek lojistik köy kurulma çalışmalarına başlanmıştır.

AVRUPADAKİ UYGULAMALAR
Avrupa’ da sekiz ülkede 100’den fazla lojistik köy faaliyettedir. Tüm ulaşım bağlantıları arasında ve farklı taşıma türleri arasında koordinasyonu sağlamak, bir lojistik köyün en önemli görevidir. Bu yüzden Avrupa’daki lojistik köylerin çoğu nakliye ve dağıtım faaliyetleri için birer üs konumunda olan yerlerde; yani demiryolu, otoban ve deniz arterleri yakınında kurulmuştur. Ve hepsi bulundukları büyük şehirlerin 40 mil yakınındadır.

Fransa, Almanya, İspanya, İtalya, Yunanistan, Danimarka, Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Polonya, Ukrayna, Macaristan, Portekiz Lojistik köyleri bulunmaktadır. Htc Hoeje, Ntc Nordic Lojistik Köyleri Danimarka’da, Bologna, Padova, Parma, Rogivo, Verona Lojistik Köyleri İtalya’da, Dresden, Bremen Lojistik Köyleri Almanya’da, Zal, Barcelona Lojistik Köyleri İspanya’da bulunmakta olup, örnekler daha da çoğaltılabilir.

AVRUPADAKİ LOJİSTİK KÖYLERDEN ÖNEMLİ ÖRNEKLER….
33 Lojistik Köyle Rekor Almanya’da: Lojistik köyler Avrupa’da sayı olarak en çok Almanya’da bulunuyor. Almanya’da son 20 yılda 33 lojistik köy kurulmuş. Bu lojistik köyler arasında ilk sıralarda gelen Bremen Lojistik Köyü, yılda 90 bin TEU elleçleme gerçekleştiriyor. En az 1250 şirketin ofis kurduğu Almanya’daki lojistik köylerde toplam 42 bin kişi istihdam ediliyor.

Fransa Sogaris Lojistik Köyü: Paris’i çevreleyen 86 no.’lu otoyolun Paris-Orly Havaalanı’ndan sadece beş dakika uzaklıkta olan RN 7 karayoluyla kesiştiği istisnai bir konumda yer alıyor. Fransa’daki üç ana karayoluna erişimi var. Ayrıca SOGARIS kombine taşımacılık sahasına ve Avrupa’daki en büyük tarımsal gıda pazarı olan Marche d’Interet National at Rungis’a da yakın. Rungis’te bulunan ve dünyadaki en eski lojistik köylerinden biri olan Sogaris Lojistik Köyü, 203 hektar yüzölçümüne sahip. Soğutmalı depolar dahil olmak üzere, depo ve antrepolar toplam yüzölçümünün yüzde 25’ini oluşturuyor. Havaalanına sadece birkaç dakika uzaklıkta olan bu lojistik köyde 100 civarında şirket yer alıyor.

İtalya Bologna Lojistik Köyü: Bologna Lojistik Köyü; lojistik, demiryolu ve karayolu altyapılarından oluşan entegre bir sisteme sahip. 250 hektarı ulusal ve uluslararası nakliye şirketi, forwarding şirketi, depolama ve lojistik şirketlerinin yer aldığı binalardan oluşan toplam 2 milyon metrekarelik yüzölçümüne sahip. Bu lojistik köyün temel özelliği 277 bin metrekarelik bir alana yayılan demiryolu terminali. Lojistik köye günde 15 tren giriş-çıkış yapıyor ve Avrupa’daki belli başlı lojistik üslerle bağlantı sağlanıyor. Avrupa çapında en önemli lojistik köylerden biri olan Bologna Lojistik Köyü, telematik ağ ile donatılmış olan ilk lojistik köy.

TÜRKİYEDEKİ LOJİSTİK KÖY ÇALIŞMALARI

TCDD, ülkemizi bölgesinde bir lojistik üs haline getirmek için Ulaştırma Bakanımız Sn. Binali Yıldırım’ın öncülüğünde “lojistik köyler” projesi hayata geçirilmeye çalışılmaktadır.

Bu proje ile yük taşımacılığı ile ilgili tüm hizmetlerin en iyi şekilde verilmesi, müşterilerin idari,teknik, sosyal, tüm ihtiyaçlarının karşılanabilmesi yük merkezlerinin belli noktalarda oluşturulması, taşımaların ve taşıma kalitesinin arttırılması dolayısı ile müşteri memnuniyetinin sağlanması amaç edinilmiştir.

Kurulması planlanan lojistik köylerine ait tesis ve saha ihtiyaçları belirlemiş Fizibilite Etüdü yapılmıştır. Lojistik köyler öncelikle organize sanayi bölgeleriyle bağlantılı olarak, yük taşıma potansiyelinin yoğun ğu bölgelerde yapılmaktadır. Lojistik köyleri bulunduğu şehrin ekonomik ve sosyal gelişimine katkıda bulunduğu gibi kent trafiğine de rahat bir nefes aldırmaktadır. Tüm lojistik köylerinin faaliyete geçmesi ile demiryolu taşımasında yaklaşık 7,6 milyon ton artış hedeflenmekte olup, demiryolu yük taşımacılığının % 56 artırılması sağlanacaktır.

İstanbul Avrupa yakasında Hadımköy’de; Anadolu yakasında da Tuzla Orhanlı bölgesinde iki adet lojistik köy kurulması planlanmaktadır. İstanbul Metropolitan ve Kentsel Tasarım Merkezi tarafından bitirilen projeler, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclisi tarafından onay bekliyor. Ayrıca özel sektörün başını çektiği bazı lojistik köy (merkez) projelerinde önemli gelişmeler sağlanmış olup, yakın gelecekte faaliyete geçmeleri bekleniyor: → Mersin Lojistik Merkezi ve Ankara Lojistik Üssü…

"…ANKARA LOJİSTİK ÜSSÜ" olarak adlandırılan projede, Avrupa standartlarında realize edilmekte olan ve 700.000 m2 alan üzerine kurulan Türkiye’nin ilk uluslararası taşımacılık üssüdür. Ortaklarının yanı sıra tüm uluslararası ve yurtiçi taşımacılara, gümrük firmalarına, ithalat, ihracat yapan kurumlara, ambalaj, dağıtım sektörleri ile ilgili kurum ve kuruluşlar açık kiralanabilir alan projesi olarak planlanmıştır. Benzer yatırımlar, ülkemiz ve bölgemiz ekonomisine ve istihdama olan katkısı, kuşkusuz önemli bir anlam ifade edecektir.

NEDEN MERSİN?

Ulusal kalkınma plan ve programlarında Mersin’in Türkiye ve Doğu Akdeniz’in lojistik merkezi olması hedeflenmektedir. Türkiye’de kurulan ilk ve kendi rıhtımlarına sahip tek serbest bölge; Mersin Serbest Bölgesidir. AB Ulaştırma Ağı genişleme planında Deniz Otobanları Projesi'ne Türkiye’den sadece Mersin ve Samsun Limanları kabul edilmiştir. Toplam rıhtım uzunluğu, liman alanı, maksimum derinlik, işçi sayısı, gemi kabul kapasitesi, konteynır stoklama kapasitesi alanlarında Türkiye’nin en büyük limanı konumunda olan Mersin Limanı; 2007 Temmuz ayı konteynır elleçleme miktarıyla İzmir Limanı’nı geride bırakmıştır.

Bölgesel akaryakıt dağıtımında Mersin (Kazanlı-Karaduvar) merkez konumundadır. Mersin’e deniz yolu ile gelen transit yükler demir yolu ile Ortadoğu ülkeleri ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’ne taşınmaktadır. Temeli atılan Kars-Tiflis-Bakü Demiryolu Hattı’nın Akdeniz’e açılan en önemli ayağını Mersin Limanı oluşturacaktır. 1991’de kurulan Europlatforms Avrupa çapında 1200’den fazla nakliye ve lojistik şirketinin faaliyet gösterdiği lojistik köyleri kuran ve yöneten 60 civarında şirketin üyeleri arasında ğu bir dernektir.

Amacı: Avrupa’da lojistik köy (merkez) kavramının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması… Akdeniz’de ve Avrupa’da lojistik köylerin kurulması amaçlı projeler geliştirmektedir. Türkiye de bu platformda yer alabilir….

LOJİSTİK KÖYLERİN TOPLUMSAL FAYDALARI

Şehir merkezlerine etkili ve çevre dostu dağıtım sağlamakta ve yükün gerekli yerlere teslimini kolaylaştırmaktadır. Sanayi ve lojistik şirketleri için ilgi çekici imkânlar sunduklarından, bölgenin ekonomik gelişimini teşvik etmekte, bölgenin rekabet gücünü artırmaktadır. Yükün, karayolundan diğer taşıma türlerine yönelmesine etki etmekte, karayolundaki trafik yükünü azaltmakta ve daha az çevre kirliliği yaratmaktadır. Özel sektörün de işin içinde olması nedeniyle bölgedeki istihdamın gelişmesine katkı sağlamaktadır. Arazilerin planlı bir şekilde kullanılmasını ve estetik güzellik sağlanmaktadır.

LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE BÜYÜK ZARAR!

İstanbul’u sular altında bırakan yağmur suları nakliye ve lojistik sektöründe büyük kayıplara neden . TIR garajlarında maalesef 13 kişi yaşamını yitirdi ve 200’den fazla TIR büyük zarar gördü. Onlarca depo, antrepo ve işletme sular altında kaldı. Bu büyük felaket ile yıllardır raftan indirilmeyen lojistik köy projelerinin zorunluluğu bir kez daha ortaya cıktı. İKİTELLİ’ deki TIR garajlarında onlarca TIR sele kapılarak hurdaya döndü.

Yağmurun felakete dönüştürdüğü bir diğer noktada HALKALI GÜMRÜK sahası sel suları altında kaldı. Gümrükte mal yüklü yüzlerce TIR sular içerisinde kaldı. Kamyon ve tankerler göle yuvarlandı. Depolar ve antrepolar sular altında kaldı. HALKALI GÜMRÜK sahasında günlük 70-120 milyon dolarlık ihracatın yüzde 40’ı gerçekleşmektedir, fakat sel sonucunda ihracat işlemleri ciddi biçimde aksamıştır. Gümrükteki 2 günlük zarar 100 milyon doları buldu. “Halkalı gümrük sahasında sele kapılan malların değerinin 150 milyon doları ğu” açıklanmıştır.

İSTANBUL’A LOJİSTİK KÖY ŞART!

Özel sektör ile İstanbul Metropolitan Planlama Merkezi’nin yürüttüğü çalışmalarla Hadımköy ve Tuzla’da iki ayrı lojistik köye ihtiyaç ğu ortaya konuldu. Yapılması planlanan lojistik köyler hem nakliye sektörünü her iki yönde derli toplu bir merkezde birleştirecek, hem de her gün İstanbul trafiğine girmek zorunda kalan 4 bin TIR’ı kent dışına çıkaracaktı. Lojistik köylerin kurulması ile şehir içinde bulunan 7 bin 700 depo ve 424 antrepo bir alanda toplanacaktı. Fakat ülkemizin dış ticaretinin kalbi olan İstanbul’da yıllardır dile getirilmekte olmasına karşın, hala lojistik köy projelerinin hayata geçmemiş ğu görülmektedir.

Kısacası……
Ülkemizde kurulacak olan lojistik köyler ülke içi ulaşım altyapılarını intermodal işler hale dönüştürecek. Taşımacılıktaki bu devrimle dış piyasada rekabet gücümüz artacak. Ayrıca, trafikte rahatlatmaya yol açmasının yanı sıra şehirlerde ekonomik ve sosyal gelişime de katkı sağlayacak olan bu köyler hem şehir içi trafiği rahatlatacak, hem de taşımacılığı hızlandıracak.

Bu sayede dünyaya kolayca ulaşacak Türk ürünleri, küresel sermaye ile de daha kolay rekabet edebilecektir. Bunun yanında, lojistik köyler uluslararası boyutta da ülke ürünlerinin dünya çapında daha hızlı ve daha kaliteli şekilde dolaşımına olanak sağlayacaktır…

GELİŞEN VE HIZLA BÜYÜYEN LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE LOJİSTİK KÖY, OLMAZSA OLMAZ KOŞUL… ARTIK BİZİM ÜLKEMİZDE DE LOJİSTİK KÖYLER FAALİYETE GEÇMELİ…

Nurullah Coşkun
T.C. Maltepe Üniversitesi
Uluslararası Ticaret Ve Lojistik Kulübü Başkanı