Silobaslarda CE işareti ve önemi

Granül malzeme ve dökme toz cinsi malzeme (özgül ağırlığı 0,2 - 2,5 ton/m3 arasında) yığınlarını taşıyan ve uygulanan basınç ile yüksek hızda boşaltan ekipmana sahip araçlar, silobas olarak adlandırılmaktadır.

Toz çimento, üre, toz kireç, yem, kül, un, kömür tozu, tahıl ürünleri, silisli kum, şeker, deterjan hammaddeleri, bentonit, mermer tozu, seramik hammaddesi ve dökme olarak tüm ürünler silobas ile taşınmaktadır.

Silobasların çalışma prensipleri itibariyle; taşıdıkları yükler boşaltma işlemi esnasında basınca tabidir. Ülkemizde üretilmekte olan silobasların hacimleri 20.000 lt den büyük olup, işletme basınçları 2 bar, test basınçları 3 bar’dır. 97/23/EC Basınçlı Kaplar Yönetmeliği; maksimum izin verilebilen PS basıncı 0,5 bar’dan daha büyük olan basınçlı ekipmanların ve donanımların tasarım, üretim ve uygunluk değerlendirmesi usul ve esaslarını kapsamaktadır.

97/23/EC Basınçlı Kaplar Yönetmeliği’ne göre, silobasların uygunluk değerlendirmesi ilgili modüllere göre yapılmaktadır. Literatürdeki anlamı ‘European Conformity’ Avrupa normlarına uygunluktur. Bir ürün yada ürün grubunun, Avrupa Birliği’nin sağlık, güvenlik, çevre ve tüketicinin korunması konusunda oluşturmuş ğu, ‘ürün direktifleri’ olarak anılan temel gerekliliklere uygun ğunu gösterir.

CE işareti; ürünün AB içerisinde serbestçe dolaşımını sağlayan, 1 Ocak 2004 itibariyle Türkiye iç pazarında da kullanılma zorunluluğu olan, üreticilerin garanti beyanı olmakla beraber bir bakıma ürünün güvenlik kartı niteliğinde olan bir işarettir. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından, 20.04.2012 tarihinde, CE uygunluk işareti ve onaylanmış kuruluş kimlik numarası taşımayan silobas üreten üreticilerin faaliyetlerinin durdurulmasına, 2004 yılından bu yana CE belgesiz trafiğe tescil edilen silobasların kullanımına devam edilebilmesi için A tipi muayene kuruluşu tarafından periyodik kontrole tabi tutulacağı, uygun olmayanların ise trafikten men edileceği, kararlarını almıştır.

Sigorta şirketleri, aracın CE sertifikasına ve etiketine sahip olup olmadığının kontrolünü gerçekleştirerek fiyatlandırmayı ona göre yapacaklar. Silobaslar, 97/23/EC basınçlı kaplar direktifi ve atıfta bulunduğu standartlara göre; Hesaplamaları ve dizaynı, gövde malzeme seçimi, çalışma koşullarına uygun ve CE sertifikalandırılmış ekipman ve güvenlik donanımları kullanımı yapılmalıdır.

Patlama riski barındıran söz konusu basınçlı ekipmanlar dahilindeki silobasların bir tehlike anında insan sağlığına ve çevre güvenliğine kast etmeyeceğine emin olacak şekilde güvenlik donanımları ile donatılmalıdır. Silobasların üzerinde bulunması gereken donanımlar başta emniyet ventili olmak üzere, acil tahliye vanaları ve sistem basınçlarını kontrol ve gözlemleyebildiğimiz manometrelerdir.

Tam güvenliğin sağlanması adına, güvenlik ekipmanları ve bunun haricinde kalan diğer fonksiyonel donanımlar, amacına ve direktiflere uygun olarak kullanılmalıdır. Güvenlik nedeniyle sistem üzerindeki emniyet valfinin düzgün olarak çalışır durumda ğunun ve gövdede basınca maruz kalan bölümlerde herhangi bir çatlak veya yırtılma görüldüğünde acil tahliye vanalarından havanın tahliye edilebildiğinin, bağımsız kalite güvence kuruluşlarınca belirli periyotlarda kontrol edilmesi gerekmektedir.

Son larda silobaslar da patlama olaylarının artmasındaki en önemli sebepleri şöyle sıralayabiliriz:

Silobaslar, 97/23/EC basınçlı kaplar direktifi ve atıfta bulunduğu standartlara göre;
Uygun hesaplama ve dizayn yapılmaması,
Yanlış gövde malzemesi kullanımı,
Yetersiz et kalınlığı,
Silobas üzerindeki ekipmanların kullanım talimatı ve uyarı levhalarının bulunmaması veya farklı yerlerde bulunması.
Gövde deformasyonlarının oluşması sonucunda yanlış tamirat yapılması yada hiç yapılmaması,
Emniyet ventilinin doğru çalışmaması veya hiç çalışmaması,
Manometrenin doğru çalışmaması veya hiç çalışmaması.

Hatice Gözmeral
OKT Trailer Sertifikasyon ve Homologasyon Mühendisi