Neden bu konuyu seçtiğimi düşünen arkadaşlar olabilir. Sebebi kısaca şu; Gittiğimiz özel halk otobüslerinin yönetim kadrolarının olduğu toplantılarda esnafın bize yönlendirdiği sorulardan çoğunluğu neden kurumsallaşmıyorsunuz? Neden birleşemiyorsunuz? yönündedir. Bende bu konuda bir araştırma yaptım.
Bazılarının kurumsallaşma algıları veya görüşleri doğru değil!.. Bazı yazarların konuyla ilgili kaleme aldıkları ve kurumsallaşma ile ilgili bizi aydınlatacak bir yazı hazırladım. Tanımı olarak kurumsallık kavram; iş dünyasında, verimlilik, performans yönetimi, rekabet gücü, inovasyon vb gibi çokça lafı edilen, koca koca şirketlerin bu sıfatı kazanabilmek uğruna yoğun çabalar harcadığı, uzmanlara başvurduğu ve zaman zaman bu amaçla ciddi yatırımlar yaptığı popüler kavramlardan birisidir.
Kurumsallık nedir? Kısa bir araştırma yapılırsa görülecektir ki; kurumsallık kavramı yaygın olarak, şirket faaliyetlerinin şahıslara bağlı kalmadan yürütülebildiği, görevli bir personelin yokluğunda da aynı işlerin devam ettirilebildiği, kısaca şahısların değil sistemin ön plana çıktığı yönetim biçimi şeklinde tanımlanmaktadır. Halbuki burada sayılanlar kurumsallığın tanımı değil sonucudur. (Tarık GÜLER)
Kurumsallık, şirkette var olan bütün süreçlerin, bir başka deyişle iş süreçleri ve personel görev tanımlarının, önceden yapılmış olması ve dolayısıyla faaliyetlerin ölçülebilir olmasıdır. Tanımda bahsi geçen ölçülebilirlik, kurumsallığın en önemli özelliklerinden birisi olmasına karşın genelde gözden kaçırılmaktadır.
Kurumsallık ne değildir? Şirkette çalışan personel sayısı ile şirketin kurumsallığı arasında genel olarak bir doğru orantı bulunsa da, bu durum her zaman için geçerli değildir. Yüzlerce insanın çalıştığı şirketlerin tek bir kişinin kararları ile yönetildiği, personelin görevinin net olarak tanımlanmamış olduğu için ancak kendisine söyleneni yaptığı örnekler de gayet yaygındır.. (Tarık güler)
Kurumsal bir şirketin özellikleri nelerdir? Girişte de belirtildiği gibi kurumsal bir firmanın en önemli özelliği faaliyetlere ait süreç tanımlarının ve personelin görev tanımlarının önceden yapılmış olmasıdır. Bu tanımlar ile, hangi personelin sürecin hangi aşamasında ve ne şekilde görev alacağı, yetki ve sorumlulukları, faaliyete ait başarı kriterleri ve faaliyet sonucu çıktılarının neler olacağı belirlenmiş olduğundan sistemden herhangi bir aktörün ayrılması durumunda sistem etkilenmeyecek, en azından kısa sürede yeri doldurulabilir olacaktır. (Peter DRUCKER)
Faaliyete ait sonuç çıktıları ve başarı kriterlerinin belirlenmiş olması ise faaliyeti ölçülebilir kılacaktır. Peter DRUCKER’ın söylediği gibi: ölçemediğiniz işi yönetemezsiniz! Kurumsallık şirketlere bilimsel yöntemlerle yönetilebilmeyi kazandıracak, dolayısıyla da sürdürülebilir karlılık ve rekabet gücü getirecektir.Yukarıda sayılan özelliklerin nihai sonuçlarından birisi de şirket için uzun süre ayakta kalabilme yeteneği olacaktır. Türkiye’de kurulan şirketlerin büyük çoğunluğu üçüncü nesilde nihayet bulmaktadır.
Sonuç olarak ortaya çıkan kişilerin değil, sistemin doğru işlemesiyle kurumsal bir yapıya geçebiliriz. Özel halk otobüs şirketlerinin bazıları bu değişime ayak uydursa da genelde vasat bir durum gözlenmektedir. Tüm şirketlerde yeni yapılanmayı görür bireysellikten kurumsallaşmaya bir adım atarlar. Bu özel halk otobüsleri için zor bir olay değildir. Düne kadar herkes kendine çalışırken şimdi bölgelere, yarına da kurumsal tek bir şirkete geçilebilir.
Serhat Akçakaya
E-mail: serhatakcakaya@hotmail.com