Kurumsallaşmayan kurum ve sektörler daha önceki makalelerimde de belirttiğim üzere hiçbir zaman diliminde başarılı olamamıştır. Taşıma sektöründe Kamil Koç, Varan, Ulusoy, Metro Turizm gibi firmalar, filolarını büyüterek devam ederken, planlı hareket edemeyen firmaların bir çoğu bugün sektörden ayrılmak zorunda kaldı!..
Özel halk otobüsü sektörünün kurumsal bir yapıya kavuşabilmesi için bazı aşamalardan geçmesi lazım. Bu konuda belirlediğim ve üçe ayırdığım maddeler ise özetle şöyle:
1- Denetim ve organizasyon haricindeki tüm kararların şirketlere bırakılması,
2- Bölgesel çalışmadan çok toplu havuz sisteminin oluşturulması,
3- Bireysel ruhsatların baki kalması şartıyla işletmenin tümüyle şirketlere bırakılması.
Yukarıda belirttiğim maddeleri biraz açacak olursak; Denetim ve organizasyon haricindeki tüm kararların şirketlere bırakılmasını şöyle kısaca özetleyebiliriz: Çok önemli maddeler belirleyip, bunların haricindeki tüm denetim, saha içi denetim, filo saat takibi, orer yapılması, muayene, akbillerin hesaplanması gibi işlemler İETT'den alınıp özel halk otobüs şirketlerine verilmelidir. Bunları yaparken de profesyonel elemanlardan alt yapı için teknik destek alınmalıdır. Bunun içinde İBB'nin iştiraki olan Ulaşım Koordinasyon Merkezi'nin yönergeyi yeniden düzenlemesi gerekir.
Toplu havuz sisteminin oluşturulmasına gelince; Tüm dar bölgelerin fiziki yapısı gözden geçirilmeli. Birbirine yakın bölgelerin kilometreleri sabitlenip, dar bölge olarak değil de her esnafın aynı şartlarda çalışıp aynı ücreti kazanacağı bir yapı oluşturulmalı!.. Burada amaç km olarak fazla yapılan bölgelerin standart şartlarını oluşturmak.
Bireysel ruhsatların baki kalması şartıyla işletmenin tümüyle şirketlere bırakılmasını ise şöyle değerlendirebiliriz; Belediye ruhsatlarının şahıslar adına olup, araçların ruhsatı şirkete devredilir. İşletmenin şirketlere bırakılması ile araç bakımları, şoför alımı, yedek parça, parklanma, tamirhane ve yıkama işlemleri şirket tarafından yapılır. Özel halk işletmeciliği bu aşamalardan geçerse, sağlıklı bir yapıya kavuşarak kurumsal kimliğini elde eder. Kurumsal yapı da gerek yolcularımızın gözünde gerekse iş ortağımızın gözünde olumlu bir intiba demektir.
Serhat Akçakaya
E-mail: serhatakcakaya@hotmail.com