Geçen sayılarımızda 2015 yılına ait İETT Sayıştay Denetim Raporuna yer vermeye başlamıştık. Her sayımızda Özel Halk Otobüsü esnaflarını ilgilendiren bölümleri mercek altına almaya devam edeceğiz.
İETT’yi denetleyen Sayıştay yetkililerinin raporlarından bu sayımızda ‘İstanbul Büyükşehir Belediyesi Tarafından Yapılan Yardım Tutarlarından Bir Kısmının KDV Hesaplarına Alınması’ bölümünü irdeleyeceğiz.
Önceki sayılarımızda defalarca dile getirdiğimiz konulardan biri ulaşım ücretlerine düzenli olarak gerekli olan zamların yapılmamasıydı. Bu konuda senelerdir düzenli artış alamayan Özel Halk Otobüsü (ÖHO) esnafları maddi olarak zorluklarla boğuşmak zorunda kaldılar. Akaryakıt ücretlerinin fahiş artışı, alçak taban otobüslere geçişin esnafı maddi açıdan oldukça fazla zorlaması. Bunlara rağmen ortalama 20 ay aralıklarla gelen enflasyon oranının bile altında zamlar bu sorunlara çözüm olamamıştı. Üstelik yapılan zamlardan öğrenci ücretlerine yapılan zamlar 2 defa da geri alınmıştı. Bunun üzerine İBB meclis kararı ile öğrenci geçiş ücretlerine 15 kuruş yardım yapma kararı almıştı.
İşte alınan bu kararla ilgili resmi anlamda bazı sıkıntılar varmış. İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından alınan 13.12.2013 tarih ve 2469 sayılı, 13.02.2015 tarih ve 307 sayılı Kararlar ile tüm toplu taşıma operatörlerine her öğrenci geçişi için 15 kuruş ilave ödeme yapılması kabul edilmiştir. Her ne kadar söz konusu Kararlar Büyükşehir’in Bağlı Kuruluşu olan İETT dışındaki operatörler için mevzuata aykırı olduğu düşünülse de, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir Belediyesinin Giderleri” başlıklı 24’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen “İlçe (…) (3) belediyeleri ile bağlı kuruluşlara yapacakları yardımlar ve ortak proje giderleri” ifadesi gereği İETT için geçerli ve mevzuata uygun görülmektedir. Ancak söz konusu tutarlar, bir hizmet bedeli karşılığı ödenen bedel olmayıp, Kanun gereğince yapılan nakdi bir yardım niteliğindedir. Şeklinde bir kısım mevcut raporda.
İETT cevabı ise şu şekilde olmuş: “13.12.2013 tarih ve 2469 sayılı ve 13.02.2015 ve 307 sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi Kararlarında; Öğrenci binişlerinin toplam yolculuklar içerisinde %30’ları geçtiği ve öğrenci yoğunluğunun lastik tekerlekli araçlarda olduğu ve işletme giderlerinin giderek arttığı başka bir telafi yöntemi de bulunmadığı gerçeğinden hareketle, 4736 sayılı Kanun’un 1.maddesinin 4.fıkrasında yer alan “Belediyeler ile bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler, toplu taşım hizmetlerinde öğrenci ve basın kimlik kartı sahiplerine indirim uygulamaya yetkilidirler” hükmü dikkate alınarak toplu ulaşım otoritelerinin hakedişlerine, her bir öğrenci geçişi için 15 Kuruş ilave ödeme yapılması uygun görülmüştür.
İETT açık şekilde ÖHO esnaflarının işletme giderlerinin giderek arttığını bildiğini belirtiyor. Bunun için de elinden başka bir telafi yöntemi gelmediği, öğrenci binişi başına 15 kuruşluk yardım yapmakla bunu çözdüklerini belirtmişler. Bu yardım az da olsa ÖHO esnafına nefes aldırmaktaydı. İleride iptal edilme durumu söz konusu. Çünkü raporda; yapılan ödemeler İETT haricindeki operatörler için hatalı, İETT içinse yardım niteliği taşımaktadır deniliyor. Yardımı direkt İETT yapsa ÖHO esnafı açısından sıkıntı olmayacak ama İBB tarafından yapıldığı için resmi açıdan bir sıkıntı söz konusu.
Sayıştay yetkilileri İBB’nin sosyal devlet ilkesi gereğince belirlediği tarifenin maliyetleri karşılamaktan uzak olması dolayısıyla kendine bağlı bir kuruluş olan İETT’nin nakit ve bütçe sıkıntısına girmemesi için yapılan yardımın yerinde olduğuna karar veriyor. Fakat belediyeye sunulan bir hizmet ve bunun karşılığında alınan bir ücret söz konusu olmadığı için bu yardım işleminde KDV doğmadığını belirtiyor. Bundan sonrasında da hesaplarda açıklar ve fazlalıklar olduğunu belirtiyorlar. Direkt İETT’nin iç işleri ile alakalı kısımlar.
Uzun lafın kısası; İBB ve İETT yetkilileri standart şekilde ücretlere zam yapmadığı için senelerdir ÖHO esnafı için işler içinden çıkılamaz bir hale gelmiştir. Üstelik ortalama 20 aylık sürelerde zam yapmalarına rağmen yaptıkları zamlar da bile iptallere gidilmiştir. Bunu telafi etmek için izlenen 15 kuruşluk yardım gibi yolların ise resmi açıdan bazı sıkıntılara neden olduğu ortaya çıkmıştır.
Bu arada hatırlatayım motorin ücretleri yine tarihin en yüksek değerlerine çıkmaktadır. Ulaşım ücretlerine en son yapılan zam ise 31 Ocak 2016 tarihindeydi. Önümüzdeki ay 1 yıl dolmuş olacak. Hatırlatmakta fayda var belki yetkililer unutmuştur!
Not: Beşiktaş Vodafone Arena stadı yakınındaki Çevik Kuvvet ekiplerine yapılan hain saldırıda şehit olan 8 sivilimizi ve 30 Polisimizi saygı ve rahmetle anıyorum. Şehitlerimizden biri de İETT Şoförü Ahmet Dokuyucu olmuştur. Başta ailesi olmak üzere tüm İETT camiasına baş sağlığı dilerim. Yaralı vatandaşlarımıza da acil şifalar rabbimden niyaz ederim. Aynı saldırıda yaralanan A-008 kod nolu ÖHO şoförü sayın İsrafil Kılıç’ın da tez sürede sağlığına kavuşmasını ümit eder, geçmiş olsun dileklerimi kendisine ve tüm ÖHO esnaflarına iletmek isterim.
Ramazan Arıcı
İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi
E-Mail: ramazan.arici@istanbul.edu.tr
Av. Recep Hardal
Stratejiler geliştirmek
Caner Tan
Eşitlik sağlandı!..
Turgay Saraçlı
Otobüsçüler Otelciler ve Angajmanları
Ahmet Tekin
Sektörün kanadında mermi yarası var
Sefa Ezgin
Yeşil Lojistik
Hande Özgül
Kalp atışı
Doç. Dr. Ramazan Arıcı
Cuma günü öldü!...
Hayrettin Yağız
Otobüsçü kaybediyor!
Göksal Purtuloğlu
Göbek bağımızı kesemiyoruz!
Sultan Süleyman Kalkan
Hak verilmez, alınır!
