İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile birlikte İETT Genel Müdürlüğü tarafından, kilometre bazlı performansa dayalı hak ediş sistemiyle ilgili bilgilendirme toplantısı düzenlendi. Gün boyu süren toplantıya İETT Genel Müdürü Arif Emecen, İETT üst düzey yöneticileri, Yıldız Teknik Üniversitesi akademisyenleri, Özel Halk Otobüsleri Esnaf Odası ve şirket başkanları ile yöneticileri katıldı. Toplantıda İstanbul Otobüs A.Ş. temsilcileri ve İBB Toplu Ulaşım Müdürlüğü Yöneticileri de yerini aldı.
Bayrampaşa Titanic Otel de yapılan çalıştay, İstanbul Teknik Üniversitesinden Prof. Dr. İbrahim Kırcova’nın sunumuyla başladı. Daha sonra Hak Ediş Sistemleriyle ilgili olarak Dünya da uygulanmakta olan örnekleri ve alternatif uygulamaların avantaj ve dezavantajlarını içeren bir sunum yapıldı. Bu sunumdan sonra mevcut sistem ve geçilmesi planlanan “km bazlı performansa dayalı hak ediş sistemiyle” ilgili olarak katılımcıların görüşleri alındı.
Katılımcılar ve özellikle de ÖHO temsilcileri, mevcut sistemin oluşturduğu sorunları ile gelir gider dengesizliğini, yaşadıkları problemleri tek tek anlattı. Şirket temsilcileri zaman zaman yazılı görüş önerileri de sundu. Konuya sadık kalınarak ifade edilen görüşler dikkat çekti ve çalıştay moderatörü tarafından memnuniyetle karşılandı.
Öncelikle gelişen kentlerin nereye gittiğine bir bakmak lazım!.. Artan raylı sistemler, metrolar, havaraylar toplu taşıma işini yapan tekerlekli araçların iş kaybını artıracak. Gelirleri düşürecek. Buna göre planlama yapmak ve kentlerde kalıcı olmanın yollarını bulmak bizlerin başlıca görevidir. Değişime ayak uyduramayan yapıların yeni çağda kalıcı olmaları mümkün değildir. Bu sisteme geçerken fiyattan çok alt yapının sağlam yapılmasıyla esnafın gelecekle ilgili kaygılarını azaltmak gerekmektedir. Çalıştay da bizimde içinde bulunduğumuz küçük gruplar nelerin olması gerektiğini kısaca ortaya koydu. 7 farklı çalıma grubu olsa da hemen hemen çıkan sonuçlar aynıydı.
Geçmişe dönük hakların garanti altına alınması... Müktesebat haklarının sözleşmelerde yer alması... Yeni aktörlerin ortaya çıkmamasının sağlanması... Sürdürülebilir bir gelirin garanti altına alınması... Maliyetlerin düşürülmesinin sağlanması (garaj, şoför istihdam, yakıt, toplu alım)
Başlıca sonuçlar bunlardı. Bunlar sözleşmeler gelmeden yapılması gerekenleri kapsıyor. Şunu açıkça söylemek istiyorum: Toplantıda kimsenin bu maddelere itirazı da olmadı. 30 yılı aşkın süredir İstanbul halkının hizmetinde olan özel halk otobüslerinin hakkını da kimsenin yiyeceğini düşünmüyorum. Bu arada İETT Genel Müdürü sayın Arif Emecen'e de teşekkürlerimi sunarım. Yapılan bu çalıştayla özel halk otobüslerinin görüşleri alındı. Hem de genel müdür orada esnafın hakkının korunacağını söyledi.
Serhat Akçakaya
E-mail: serhatakcakaya@hotmail.com