Tutum, bir bireye atfedilen ve onun, kendisi için psikolojik önemi olan bir nesne, insan, durum, kurum ya da kavrama karşı öğrenilmiş, olumlu ya da olumsuz tepkide bulunma eğilimine denir. Biz o kişi de tutum dediğimiz şeyin var olduğunu sanırız. Yani atfederiz. Çünkü tutumlar gözle görülebilir şeyler değildir. Biz gözlemlerimize göre atfederiz. Tutum denilen şey aslında yoktur. Duygu, düşünce davranış tutarlılığını tahmin ederiz ve biz o kişinin tutumu, şöyledir deriz. Bir insanın bir konudaki tutumunu biliyorsak, davranışını da tahmin edebiliriz.
Herhangi bir nesne, kişi için hiç önemli değilken ve o nesne için bir tutumu yokken, bazı değişiklikler (çevre, konum, fiziksel ) sonucu o nesne insan için tutum değişikliği yaratabilir. Kanada’ya yerleşen İzmir’li bir bayanın güncesinden tutum ve davranışlardaki değişikliğin; çevre, konum, fiziksel durum veya koşullara bağlı olduğuna çok güzel bir örnek; Kanada’da bir İzmirli; 12 Ağustos: Kanada’daki yeni evime taşındım, çok heyecanlıydım. Burası çok güzel. Dağların manzarası muhteşem. Onların karlarla kaplı halini görebilmek için sabrımı zorluyorum.
14 Ekim: Kanada dünyanın en güzel yeri. Yapraklar kırmızı ve turuncunun tonlarına dönmeye başladı. Bir atla kır gezintisi yaptım ve birkaç geyik gördüm. Çok güzeldiler. Muhtemelen yeryüzündeki en harika hayvanlar. Burayı çok seviyorum. 11 Kasım: Geyik avlama sezonu kısa bir süre sonra başlıyor. Böyle harika hayvanları öldürmeyi nasıl olur da isterler anlamıyorum. Umarım yakında kar yağışı başlar. 2 Aralık: Dün gece kar yağdı. Her yerin beyaz bir örtü ile kaplanışını seyretmek için gece kalktım. Tıpkı kartpostal gibi. Dışarı çıktık merdivenlerdeki ve garajın önündeki karları kürekle temizledik. Kartopu oynadık. Belediye’nin kar temizleme makinesi gelince, karları tekrar temizlemek zorunda kaldık. Harika bir yer. Kanada’yı seviyorum.
12 Aralık: Dün gece biraz daha kar yağdı. Kar temizleme makinası ile garajın önündeki karları tekrar temizledik. Burayı seviyorum. 19 Aralık: Dün gece biraz daha kar yağdı. İşe gitmek için garajdan çıkamadım. Burası çok güzel bir yer fakat kürekle kar temizlemekten yoruldum. Kar temizleme makinasına lanet olsun! 22 Aralık: Bu beyaz pislikten dün gece biraz daha yağdı. Kürekle kar atmaktan ellerim su topladı ve belim ağrımaya başladı. Kar temizleme makinasının ben garajın önünü kürekle temizleyene kadar yolun köşesine gizlendiğini düşünüyorum. 25 Aralık: Kahretsin yılbaşısını. Yine yağdı. Eğer kar temizleme makinasını kullananı bir elime geçirirsem yemin ederim onu geberteceğim. Yollardaki lanet buzları eritmek için neden daha fazla tuz kullanmadığını anlamıyorum.
27 Aralık: Dün gece yine yağdı. Kar temizleme makinasının en son gelişinden beri 3 gündür karları kürekle atamadığım için eve hapsoldum. Hiçbir yere gidemiyorum. Hava durumunu sunan spiker bu gece 25 santim daha yağacağını söyledi. 25 cm karın kaç kürek edeceğini biliyor musun? 28 Aralık: Kuş beyinli spiker yanılmış. 83 cm. daha yağdı. Bu gidişle karlar yazdan önce erimez. Kar temizleme aracı kara saplandı ve geri zekâlı sürücü benden küreğimi ödünç istedi. Karları temizlerken tam altı kürek kırdığımı ve sonuncusunu da onun kalın kafasında kırmaktan zevk duyacağımı söyledim. 4 Ocak: Nihayet evden çıkabildim. Markete gittim ve yiyecek aldım. Dönüşte lanet geyiğin biri, arabamın önüne atladı. Arabamda yaklaşık 3000 dolarlık hasar var. Bu hayvanların hepsini gebertmek lazım. Yaratıklar her yerde varlar. Umarım avcılar hepsinin kökünü kurutur. 3 Mayıs: Arabayı şehirde bir tamirciye götürdüm. Yollara dökülen baş belası tuzlar yüzünden arabamın kaportası çürümüş.
10 Mayıs: Türkiye’ye kesin dönüş yaptım ve bir daha ayrılmamak üzere İzmir’e yerleştim. Kanada da, karı da, geyikleri de canı cehenneme… Ancak tutum değişikliği her zaman bu kadar çabuk ve kolay olmaz. Hatta tam tersine sıklıkla tutumlar çok uzun sürede, çok zor ve ancak çok az değişir.
İlhan Kılınç
Lojistik Alanda Yönetici
E-Mail: kilincilhan@yahoo.com
www.linkedin.com