Geçen sayımızda 16 Nisan 2017 Anayasa Değişikliği Halkoylaması sürecinde siyasilerle gerçekleşen yakınlaşmaların müjdeli haberler olarak geri dönüşlerini paylaşmıştık. Bu müjdeli haberlerden birisi de ücretsiz taşma (65 yaş) ile ilgili yapılan gelir desteğinin artık düzenli hale gelmesiydi.
Kanunun uygulamaya geçmesinin üzerinden neredeyse koskoca bir buçuk yıl geçti. Şimdiye kadar ödemeler 4-5 ay gecikmeli olarak ve birkaç ayın birlikte ödenmesi şeklinde yapılıyordu. Son dönemde bakanların da girişimleriyle ödeme sistemi daha hızlı hale getirildi. Bu konuda ilk başta yapılması gerekenler anca yapılmaya başlandı. Bu ay 2017 Nisan ayına ait gelir desteği de hesaplara yatırıldı. Şu anda geriye dönük ödeme kalmadı. Bir sorun halledildi gibi gözüküyor lakin bu normalde sorun olmaması gereken bir konuydu. Yasa zaten açık ve net şekilde ödemeler düzenli olarak aylık yapılır diyor. Asıl sorun ise bu ödemelerin miktarının yetersiz olması ve taşınan kişi sayısı baz alınarak yapılmaması. Bunların da düzeltilmesi için girişimler başladı. Halkoylaması süreci artık geride kaldığına göre bu alandaki girişimlerin hızlandırılması ve konunun yakından takip edilmesi gerekiyor.
Esnafın ücretsiz taşımalar ve bunlara yapılan yetersiz ödemelerle ilgili sıkıntısı hala devam ederken Anadolu Ajansı (AA) kaynaklı Merve Yıldızalp imzalı bir haber yayımlandı. Haberin başlığı şu şekilde : ‘Ücretsiz seyahat için işletmelere 280 milyon lira destek’ Haberin içeriğine bakıldığında herşey güllük gülistanlık gözüküyor. Ödeme bilgileri ise şu şekilde aktarılıyor:
"İçişleri Bakanlığı ve belediyelerce gönderilen bilgiler doğrultusunda, yönetmeliğin yürürlüğe girdiği Ocak 2016'ya kadar hesaplanan geçmişe yönelik gelir desteği ödeme miktarları, Aile ve Sosyal Politikalar İl müdürlüklerine geçen yıl mayısta aktarıldı. Buradan belediyelerin açtığı hesaplara gönderilen ödemeler kapsamında, işletmecilere son bir yılda 280 milyon lira gelir desteği verildi."
Haberi okuyan normal bir vatandaş için yapılan ödemelerle ilgili güzel bir reklam olabilecek açıklamalar var haberin içeriğinde. Ödemelerin yapıldığı esnaf açısından ise tam bir hayal kırıklığı ve devletin ödediği miktarı baz alarak ne kadar zarar ettikleri ortaya çıkıyor. Yapılan ödemelerin yetersiz olduğu, taşınan yolcunun en fazla %25’lik bir kısmını karşılamaya yettiği defalarca yetkililere aktarıldı. Muhtemelen bundan haberi olmayanlar için ödeme yapılan miktar gayet iyi gibi gözükebilir. Böyle düşünen kişiler su yüzeyinde görülen bir buz kütlesine bakar gibi bakıyor, sadece iceberg’in su yüzeyinde olan kısmını görüyor. Hâlbuki bunun bir de gözükmeyen su altındaki kısmı var. Esnaf olaya her yönüyle bakıyor ve gözükmeyen kısım daha çok canlarını sıkıyor. Esnaf bu habere baktığı zaman 280 milyon TL yapılan ödemeyi değil de en az 840 milyon TL eksik yapılmış olan ödemeyi görüyor.
Esnaf gelen müjdelerle ümitlenmişken ortaya çıkan bu tarz bir haber sonrası ister istemez yine tepki vermeye başladı. Verilen ücret zaten yetersiz bir de bunu haber yapmışlar, hiç ödeme yapmasınlar bize bedava taşıma da yaptırmasınlar veya yaptıkları ödemeyi biz devlete yapalım hiç ücretsiz taşıma yapmayalım diyenler de mevcut. Ödemeyi bize yapmasınlar yaşlıların maaşlarına seyahat ücreti eklesinler (100 TL veya daha fazla gibi),yaşlılar da otobüsleri ücretini ödeyerek kullansınlar ortada hiç sorun kalmaz fikri de çokça dile getiriliyor. Uzun lafın kısası esnaf siyasi malzeme veya reklam olmak istemiyor, sadece hak ettiği ücreti zamanında ve adil bir şekilde almak istiyor.
Ramazan Arıcı
İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi
E-Mail: ramazan.arici@istanbul.edu.tr