Malatya Büyükşehir Belediyesi 2017-2018 eğitim öğretim yılının başlamasıyla sadece kadınların kullanması için özel sipariş ettiği 2 adet pembe trambüsü hizmete başlattı. Sürücülerinin de kadın olduğu pembe trambüsler gün içerisinde sadece 8 sefer yapıyor.
Aslında hikayenin başı Malatya İnönü Üniversitesi'nde okuyan bir grup kız öğrencinin başlattığı bir kampanyaya dayanıyor. Seslerini sosyal medya üzerinden ‘Kadınların kullanımı için pembe trambüs istiyoruz’ başlığıyla duyurdular. İmza kampanyaları başlattılar, yazılı ve görsel medyada yer aldılar. O dönemde de çokça tartışılan istek, pembe trambüs uygulaması başlayınca iyice alevlendi. Aslında çoğu konuda iki ayrı kutupta yer almaya alışkın bir yapımız var. Ya evet ya hayır, ya tamam ya devam gibi… Bu konuda ise kutuplar çok fazla, yorumlar ise binlerce…
Hakaret ve küfür içermeyen bazı yorumlar şu şekilde: "Yerinde bir uygulama kadınlar korunuyor... Gereksiz bir uygulama kadınlara cinsiyetçi bir yaklaşım yapılıyor... Erkeklere sapık muamelesi yapılıyor... Pembe trambüse binmeyen kadınlara yanlış gözle bakılır... Rengi bile cinsiyetçi... Erkeklere de mavi trambüs yapılmalı... Karı koca birlikte seyahat de mi edemeyecek... Çocuklar hangi trambüse binecek.... Eşitlik ilkesine aykırı..." vb. Sanırım bunun tartışması uzun süre devam edecek. Sivas’ta pembe taksi uygulaması mevcut, Malatya’da da pembe trambüs uygulaması başladı. Benzer uygulamaların diğer illerde de yapılmasını isteyenler var.
İstanbul’da çok daha önceden pembe metrobüs tartışmaları mevcuttu, bu olayla tekrar gündeme gelmesi yakındır. 17 Mayıs 2017’de komedyen Cem Yılmaz’ın abisi Can Yılmaz; "Kadınlara pembe otobüs, troleybüs, yapmak yerine, kadınlarla yolculuk yapamayan hıyarlara tel örgülü açık kasa kamyonet yapılabilir..." tweeti ile düşüncelerini dile getirmişti. Konunun muhatabı İBB ise pembe metrobüs tartışmalarına cevabını yine mayıs ayında; "Bayanlara özel olarak metrobüs projesinin Pembe Metrobüs ile ilgili tüm fizibilite çalışmaları yapılmış olup, dünyadaki örnek uygulamalar incelenmiş ve gerekli alt yapı çalışmaları yapılmıştır. Üst makamlar tarafından ön görülen riskler göz önünde bulundurularak uygun bir proje ortaya koymak için otobüslerde bir bölüm pozitif bölüm olarak düzenlenmesi, duraklarda ayrı bir pozitif bölüm eklenmesi veya on dakikada bir otobüsü veya on otobüsten sonra bir otobüsü Pozitifbüs olarak servise sunularak yaşlı, engelli, hamile, çocuklu bayanların ve tercih etmek isteyenlerin kullanabileceği bir proje gündeme alınarak, üç ana başlık üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Saygılarımızla" diyerek vermişti.
İstanbul’da düşünülen sistem daha farklı gibi duruyor. Ya otobüsün içerisinde bir bölüm, ya da ayrı bir otobüs düşünülüyor. Komple bayanlara özel değil, yaşlı, engelli, hamile, çocuklu bayanların ve tercih etmek isteyenlerin kullanabileceği bir sistem tasarlanmış. Böylelikle cinsiyet ayrımcılığının önüne geçmek amaçlanmış sanırım. İsim olarak da yine cinsiyetçiliği önlemek adına Pozitifbüs ismi tercih edilmiş olmalı. Malatya’daki pembe trambüs tartışmaları alevlenmişken bakalım İBB’nin pembe metrobüs projesi veya kendi tabiriyle Pozitifbüs projesi ne zaman başlayacak?.
Ramazan Arıcı
İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi
E-Mail: ramazan.arici@istanbul.edu.tr