Türk firmalarının son dönemde Balkan ülkelerine yaptığı yatırımlar da artış var. Sırbistan bu bölgelerin en gözdesi oldu. Özellikle tekstilde adeta Türk markalarının yeni üssü konumuna geldiğini söylemek yanlış olmaz. Ucuz emek gücü, altyapı imkânı, AB pazarına yakınlık, kaliteli ham madde ve yarı mamullerin, temin ve tedariki konuları Sırbistan’ın yatırım için tercih edilmesindeki nedenlerden bazılarıdır.
Diğer taraftan, yatırım yapanların üzerinde durduğu bir başka konu da iş yapma kolaylığıdır. Sırbistan, son 10 yılda yaptığı yasal düzenlemeler, Avrupa Birliği'ne tam üye olmak için yapılan yasalar ile yatırımları çekmeyi başardı. Özellikle %10 olan vergi oranı ile Avrupa’da kurumlar vergisinin en düşük olduğu ülke olarak öne çıkıyorlar. Ayrıca iş gücü maliyeti Doğu Avrupa ülkelerinden %50’ye kadar düşük, Türkiye ile karşılaştırıldığında %39 daha ucuzdur. Son yıllarda yaptıkları reformlar sayesinde AB’den eğitim, Ar-Ge ve yatırım projelerinde finansal kaynak sağlanması gibi ciddi destekler alıyorlar.
Öte yandan Sırbistan’ın yatırım açısından diğer önemli avantajı ise coğrafi konumudur. Sırbistan, Avrupa Birliği, Güneydoğu Avrupa ve Yakın Doğu pazarlarına etkili bir hizmetin sunulması için ideal güzergâhtır. Hem Batı Avrupa, hem de Yakın Doğu’ya çok iyi nakliye imkânları sunmaktadır. İtalya başta olmak üzere Avrupa’nın en uç noktasına bile 72 saatten az bir sürede teslimatlar gerçekleştirilmektedir.
Üstelik Çin’in de Tek Kuşak - Tek Yol projesi kapsamında bölgede yatırımları artırdığını görüyoruz. 2015 yılında başlanan Macaristan-Sırbistan hızlı demiryolu hattının yapımı ve finansmanı Çin bankaları üstlenmiştir. Yaklaşık 3 Milyar usd’a tamamlanması planlanan projenin amacı Yunanistan-Pire limanı ile Sırbistan-Belgrat arasındaki demiryolu bağlantısını oluşturmaktır. Bu bağlantının tamamlanmasıyla Çin’den gelen bir konteynır hem daha hızlı hem de daha az maliyet ile Avrupa’ya ulaşabilecektir.
Bu yüzden, sayıları sürekli artan yabancı yatırımcılar, Sırbistan’da bölge dağıtım merkezlerini açmaktadırlar. Bu markalardan sonuncusu dünyanın e-ticaret devi Ali baba’dır. Ali baba’nın dağıtım ve depolama yatırımı için Sirbistanı seçmesi son derece önemlidir. Sırbistan ile Türkiye'nin ortak bir tarihi geçmişe sahip olması büyük bir avantajdır. Hâlihazırda Sırbistan ile Türkiye arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkiler çok iyi düzeydedir. Dolayısıyla, Türk lojistik firmaları ileriye yönelik yurt dışı yatırımlarında mutlaka Sırbistan’ı gündeme almaları gerekiyor.
Son olarak, yurtdışına yatırım yapan Türk girişimcilerimizin artmasını her zaman destekledim. Çünkü Türk çok uluslu şirketlerinin yatırım yoluyla küresel ekonomide edindiği yer ve bunun ülkeye sağladığı siyasi hatta ekonomik gücün çok önemli olduğu kanaatindeyim. Not: Feci uçak kazasında hayatını kaybeden insanları rahmetle anıyorum. Ailelerinin büyük acısını paylaşıyorum. Sosyal medyadaki çirkin yorumları kınıyorum.
Sefa Ezgin
E-mail: ezgin.efe@gmail.com