TIR şoförlüğünün geleceği karanlık!

Geçtiğimiz hafta, Kanada Kamyoncular Birliği ülke genelindeki sürücü ihtiyacının 48 bin kişiyi bulduğunu açıkladı. Üstelik bir TIR sürücüsü yıllık ortalama 80 bin Kanada doları (283 bin Türk Lirası) kazanmasına rağmen, sürücü bulunamadığından yakınılıyor. Lojistik dünyasındaki gelişmeleri yakından izleyenler için bu durum pek de sürpriz sayılmamalı, zira başta Avrupa olmak üzere birçok ülkede aynı sorun yaşanıyor.

Ülkemizde ise durum pek farklı değil, hatta çok daha kritik olduğunu söylemeliyiz. Uzmanlar, en fazla olan 10 yıl sonra çalışacak şoför bulunamayacağını söylüyor. Türkiye gibi Avrupa’nın en büyük TIR filosuna sahip bir ülke için bu durum kabul edilemez. En önemli sorunlardan biri de, bu işin gençler tarafından tercih edilmemesidir. Tercih edenlerin çalışma süreleri çok az ve bir an önce işten çıkıp başka mesleklere yöneliyorlar.

Öte yandan sektördeki istatistikler, çalışan şoförlerin çok büyük bir bölümünün 50 yaşın üzerinde olduğunu gösteriyor. Türkiye gibi genç bir nüfusa sahip bir ülkede bu yaş ortalaması ilerisi için büyük tehlike oluşturmaktadır. 1990’ların başında saygın ve önemli bir meslek olarak görülen bu mesleği tekrar canlandırmamız gerekiyor. Gerek lojistik hizmet sağlayıcıları gerek sürücüler açısından fayda sağlayabilecek bir çözüm yolu bulmalıyız.

Bu çerçevede, sayısı her geçen gün artan lojistik yüksekokullarına ek olarak, 3 yıllık “Profesyonel Sürücülük” bölümleri açarak çözüm bulunabilir. Bu bölümler ilerleyen zamanlarda taşımacılığın her alanındaki sektörlerin eleman ihtiyacına cevap verebilir. Ayrıca bu bölümlerin müfredatları, mezuniyetten sonra çalışacakları alandan yola çıkarak oluşturulabilir. Özellikle, bu mesleği özendirici ve keyifli yanlarını öne çıkarılması hedeflenmelidir. Mezuniyet sonrası öğrencilerin mutlaka iş garantisi verilmelidir. Bu projeye destek veren şirketlere de, devlet vergi indirimi uygulayabilir.

Sürücülük işini profesyonel meslek haline getirebilirsek bu iş rayına oturtabiliriz. Tabii, bu noktada sektörün tek sivil meslek örgütü olan (UND) Uluslararası Nakliyeciler Derneği’nin ciddi bir sorumluluk düşmektedir.

Yazımı sonlandırmadan önce, Kanada Kamyoncular Birliği’nin şoför sıkıntısına bulduğu çözümü de paylaşmak istiyorum. Çözümü, hızlı bir şekilde şoför ithal etmekte bulmuşlar. İngiltere, Bulgaristan, Polonya, Ukrayna ve Güney Afrika'dan sürücüler istihdam edilecekmiş.

Bu haber bana yabancı gelmedi. Benzer bir durumu, 2015 yılında Limak Holding’in 3. havalimanı inşaatında yaşamıştık. Firma; 750 kamyon şoförüne -ihtiyaç duymalarına rağmen- verdikleri ilana sadece 82 kişinin müracaat etmişti. Bu durum, inşaatın şoför eksiliği sebebiyle durabilme riskini oluşturmuştu. Ve Vietnam’dan kamyon şoförü ithal edilmişti.

O günlerde alınacak en hızlı çözüm bu gibi gözüküyordu. Fakat şoför ithal ederek, kanayan yaranın üstüne yara bandı yapıştırmış oluyoruz. Bu da haliyle sadece kan kaybını azaltıyor; ama iyileşmeyi sağlamıyor.

Çıkar yol, artık şoförlük mesleğinin profesyonelleşmesi ve eğitimli insanlar tarafından yapılmasıdır.

Sefa Ezgin
E-mail: ezgin.efe@gmail.com