Dünya genelinde hastalığa neden olan yeni tip corona virüsü artık tüm ülkelerin ortak derdi durumunda. Kısaca bu virüs hakkında bilgi verelim. Corona virüsü çoğu kişi yeni duymuş olsa da özellikle Veteriner Hekim camiası tarafından eskiden beri bilinen bir virüstür. Mikroskobik görüntüsünün kral tacına benzetilmesinden dolayı latince taç anlamına gelen “corona” adı verilmiştir.
İnsanlarda daha önce görülen corona virüsü enfeksiyonları SARS (2003) ve MERS (2012) şeklinde isimlendirilmiş ve de can kayıplarına neden olmuşlardır. Bundan dolayı da insanlar tarafından korkuyla bahsedilen bir virüs olmuştur. Evcil hayvanlarda bulunan corona virüsler özellikle sindirim sistemi bozukluklarına neden olur. Evcil hayvanlardaki corona virüs enfeksiyonları için genelde aşı ile koruyucu tedaviler yapılmaktadır.
Yeni tip corona virüsüne (Covid-19) karşı maalesef şu anda aşı bulunmamaktadır fakat evcil hayvanlardan insanlara bir bulaşma da şimdilik söz konusu değildir, asıl bulaşma kaynağını ise vahşi hayvanlar oluşturmaktadır. Covid-19 enfeksiyonu insanlarda özellikle solunum sistemi bozukluklarına neden olmaktadır, bazen de hayvanlardaki gibi insanlarda da sindirim sistemi bozuklukları da görülebilmektedir. Vahşi hayvanlardan insana bulaşma Çin’in Wuhan eyaletinde görülmüş artık hayvandan bulaşma aşaması çoktan geçilmiş artık insandan insana bulaşmalar olmakta ve asıl risk faktörü hastalığı taşıyan insanlar olmuştur.
Yeni tip corona virüs ile ilgili ülkemizde aşı çalışmaları başlatılmıştır. Bunun ilk aşaması olan virüs izolasyonunu da ülkemizde ilk defa Veteriner Hekim kökenli 2 bilim insanı olan Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ve Prof. Dr. Aykut Özkul hocalarımız başarmışlardır. Kendilerini tebrik eder, hem Veteriner Hekim hem de akademisyen meslektaşları olarak başarılarının devamını dilerim.
Corona virüs ile mücadele edilen şu günlerde tüm sektörlerde sıkıntılar baş göstermektedir. Ulaşım sektörü de bunu en fazla hissedenlerin başında gelmektedir. Çoğu sektör çalışmayı durdurup en azından zarar etmemeyi amaçlarken ulaşım sektörünün bunu yapması mümkün değildir ve zararına çalışmaktadır. Bankalara olan borçlarının ödeme vakti gelmiş fakat ödeyememiştir, şoför maaşlarını ve mazot borçlarını ise cebinden ödemiştir. İBB başkanı sayın Ekrem İmamoğlu şoför ve mazot ödemesi kısmında yardımda bulunacağını beyan etmiş ve sağ olsun ilk yardımını da yapmıştır. Lakin yapılan yardım yeterli değildir, sadece mazot giderlerine katkısı olmuştur. Personel ve kredi ödemelerinin yapılan yardımla yapılması imkansızdır. Bu konuda İBB dışında hükümet desteğinin de gerekli olduğu aşikardır. Torba yasa ile yardım yapılacağı haberleri ve ümidi var ama alınmış bir karar henüz yok.
İstanbul Valisi sayın Ali Yerlikaya’nın otobüs içi yolcu sayısını azaltma ve sefer sayılarını sıklaştırıp günlük zararın artmasına neden olmuştur, bir an evvel bu kararın gözden geçirilmesi gerekmektedir. İBB ve Valilik tarafından alınan veyahut alınamayan kararlarla esnaf kendisini maddi ve manevi olarak korona çıkmazı içinde bulmuştur. En kısa sürede eğer gerekli yardım yapılmaz ise otobüslerin seferlere çıkmasında da maddi kaynaklı sıkıntılar görülecektir. Minibüs ve taksi esnafı giderlerinin az olmasına rağmen iş bırakmak ve en azından zarar etmeme yolunu seçmeye başlamıştır. Özel halk otobüsü sektörünün maalesef bu tarz bir kararı alma durumu kamusal görevi nedeniyle yoktur.
Zor günlerde sağlıklarını hiçe sayıp çalışmak zorunda olan emektar şoförlerimizden maalesef Covid-19 nedenli ölümler de başlamıştır. Hayatını kaybedenlere Allahtan rahmet diler ailesine ve tüm camiamıza baş sağlığı dilerim. Yetkililerin tüm ulaşım sektörü şoförlerine daha etkin koruma sağlayan en az N95 özellikte maskeleri ücretsiz olarak temin etmesi gerekmektedir. Zor günler inşallah en kısa sürede geçer fakat bu cefakar esnaf hayatı pahasına sürdürdüğü kamu hizmetinde yapılan ve yapılmayan şeyleri unutmaz! Başta sağlık çalışanları, ve onları ücretsiz işlerine götüren ulaşım sektörü çalışanları olmak üzere bu zor günlerde çalışmayı sürdüren tüm herkesi alkışlıyor ve minnetlerimi sunuyorum.
Dr. Ramazan Arıcı
İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi
E-Mail: ramazan.arici@istanbul.edu.tr