İstanbul’da Büyükşehir Belediyesi adına İETT’ye bağlı çalışan 144’ü çift katlı olmak üzere 2157 özel halk otobüsü çalışmakta. Elimden geldiği kadarıyla bu köşeden esnafın sıkıntısını da sevincini de, sorunlara yönelik çözüm önerileri de dile getiriyorum. Amacımız daha çok özel halk otobüs işletmecilerinin de otobüsleri kullanan vatandaşlarında mutlu olmasıdır!..
Masa başında hazırlanan projeler ile saha verileri arasında her zaman fark vardır. Ne zaman projeyi hazırlayan görevli sahaya iner ve edindiği bilgileri akademik bilgileri ile harmanlarsa, işte o zaman doğru sonuçlar ortaya çıkar. İşte bu doğrultuda bende makalelerimi saha bilgileriyle harmanlayarak okuyucu sunuyorum.
Yaklaşık 2 yıldır İstanbul’da toplu taşıma ücretlerine zam yapılmıyordu. Büyükşehir Belediyesi zammı gündemine aldı ve toplu taşım ücretlerine UKOME’den yüzde 10 oranında zam kararı çıktı. Yapılan zammın ise özel halk otobüs işletmecilerini tatmin etmediğini düşünüyorum. Gün içerisinde bindiğim özel halk otobüslerindeki şoförlerin hemen hemen hepsi, “Biz üvey evlat mıyız?” diyor ve ekliyor: İETT, ek gelirleriyle birlikte giderlerinin dengesini koruyor. Otobüs A.Ş. erguvan otobüsler de iyileştirme yaptı. Onların gelirlerini 4-5 bin lira yukarı çekilerek, sübvanse etti!.. Özel halk otobüslerine ise hiçbir destek verilmiyor!.. Gelirler her geçen gün düşmekte, giderler ise artmaktadır!... Bir özel halk otobüsünün ortala aylık geliri 30 bin TL civarı!.. Gider ise 34-35 bin TL!..
“… Artık bıçak kemiğe dayandı” diyen işletmecilerin iş yavaşlattığı ve kontak kapatacağı dilden dile dolaşmaya başladı!.. Yüzde 10’luk zam, aylık 3 bin TL demek… Yüzde 15 olsa ne olacaktı ki? 4 bin 500 TL… O da gelir ile giderin kafa kafaya gelmesi anlamındadır. Yöneticiler, “yüksek zam halkın tepkisini çeker” düşüncesinde. O zaman farklı projeler geliştirilmedir!..
Şuanda özel halk otobüs işletmecileri deyim yerindeyse can çekişiyor. Burada çiçeği burnundaki İETT Genel Müdürü Mümin Kahveci’ye önemli görevler düşüyor. Sorunların çözümü noktasında Mümin Kahveci’nin, gerekli deneyime, bilgi ve donanıma sahip olduğunu düşünüyorum. Kendisi, yaklaşım 15 yıldır bu sektörün içinde. Sektörün sorunlarını çok iyi bilen birisi olarak artık nokta atışı yapmalı ve özel halk otobüsü esnafının yüzünü güldürmelidir!..
Elbette şuanda içinizden “Ne yapmalıdır?” diyenler oluyordur. Bu konuda İETT Genel Müdürü Mümin Kahveci’nin ilk yapacağı, şirket yöneticileri ile acil bir araya gelmeli ve bir yol haritası belirlenmelidir!.. Alınan kararlar da büyükşehir belediyesi tarafından rahatlıkla kabul edilir yönde olmadır. Geliştirilen projeler UKOME’ye sunulmalı ve ilgili bakanlıkları da devreye sokarak iyileştirmeler yapılmalıdır.
Reklam pastasından özel halk otobüs işletmecileri de payını almadır!.. İETT otobüsleri araç içi ve dışı reklam alırken, özel halk otobüslerine izin verilmiyor. Şuanda sadece 144 adet çift katlı otobüsler araç giydirme reklamı alma hakkına sahip. Öte yandan tüm otobüslerde hat ve duraklar dijital ortamda. Yaklaşılan duraklar yazılı ve sözlü olarak aktarılıyor. Durak bilgilendirmelerinin yanında o bölgedeki işletmelerin de reklamları dijital olarak alınabilir. Örneğin otobüs, Halıcıoğlu Durağı’na yaklaştığında durak isminin yanında Ulaşım Sigorta diye yazılı ve sesli uyarılar olabilir. Bu örnekleri daha da çoğaltabiliriz.
Halk otobüsleri kısmi havuz sistemi ile çalışmakta. Vatandaş, klimalı yeni otobüse binmek istiyor. Haliyle eski otobüslerinde yolcusu düştü. Buda esnaf arasında sen az çalıştın, ben çok çalıştım gibi söylemleri gündeme getiriyor. Bugün yeni bir otobüs 450 bin TL, krediyle bu rakam 600 bin TL’ye çıkıyor. Aylık otobüsün eskime payı ise 4 bin TL civarında. Bu gideri hiç kimse göz önünde bulundurmuyor. Nedenine gelince, esnaf gelir ve giderle sadece ayı kurtarmanın peşinde. Bu noktada iyileştirmeler yapılmalı, örneğin esnaf arasında asfalt eskitme parası diye tabir edilen rüsum bedelleri hiçbir esnaftan alınmamalı veya yeni – eski otobüs ayrımı yapmadan düzenli olarak herkesten alınıp, esnaf hesabında bloke edilmeli ve yeni otobüs alımında bu para kullandırılmalıdır!..
Göksal Purtuloğlu
Cep: (0533) 422 22 77
E-Mail: purtuloglu_61@hotmail.com
