Deniz taşımacılığı coğrafi konumu itibari ile Avrupa kıtasının varlığını sürdürmesi ve ekonomik refaha sahip olması için önemlidir. Öyle ki kıta, iki okyanus (Atlantik Okyanusu ve Kuzey Buz Denizi), çeşitli denizler (Akdeniz, Kuzey Denizi) ve içinden geçen pek çok nehir (Tuna, Ren) ile çevrilidir.
Antik çağlardan beri Avrupalılar ticaret ve ulaşım için Pire (Piraeus, Yunanistan), Rotterdam (Hollanda) ve Hamburg (Almanya) gibi önemli limanları kullanmışlarıdır. Avrupa ticaretinin yüzde 75’i (ağırlık olarak) denizlerden taşınır.
Avrupa Kıtası, geçmişte dünya deniz ticaretine egemen olduktan sonra, bu ticaretten aldığı paydaki hızlı azalışın farkına vardı. Nitekim Avrupalı devletler son zamanlarda daha esnek kurallar, devlet yardımı ve ucuz işgücü ile desteklenen yabancı rakipleri ile karşı karşıya kalmaktalar. Aynı zamanda Avrupa 2008’den bu yana Avrupa ticaretini güçsüzleştiren çeşitli ekonomik krizler yaşamakta ve bunun neticesi olarak da açık denizde taşımacılık faaliyetlerini hızlandırmaktadır. Örneğin Rotterdam 20’inci Yüzyılın ikinci yarısında en geniş deniz limanı iken, şu an Uzak Doğu limanlarının gerisinde kalmıştır. 2013’te dünyanın en iyi 20 konteynır limanlarının sadece 3’ü (Hollanda’da Rotterdam, Almanya’da Hamburg ve Belçika’da Anvers) AB’de yer almaktadır .
Taşımacılığın verim ve kalitesi Avrupa ekonomisin küresel düzeyde rekabeti, çok modelli Avrupa taşımacılık sisteminin gelişmesi, kalabalık alanların ve rotaların yoğunluğunun azaltılması ve ekolojik ayak izinin düşürülmesi için hayati önem arz etmektedir.
Bu kapsamda, Avrupa Komisyonu, 29 Ocak 2009’da “2018’e kadar AB’nin deniz politikası için stratejik amaçlar ve öneriler" başlıklı bir bildiri sundu. Bildiri Avrupa deniz taşımacılığı ile ilgili iki temel konuya değinir:
- AB denizcilik endüstrisinde istihdamı ve sektörün değerini artırarak rekabeti artırmak;
- Sürdürülebilir ekonomik kalkınma için uygun maliyetli deniz taşımacılığı hizmeti ile sürdürülebilirliği artırmak.
2018 Deniz Taşımacılığı Stratejisi daha geniş AB politikalarının bir parçasıdır: AB Entegre Deniz Politikası ve Sürdürülebilir hareketlilik için ulaştırma politikası: Keep Europe Moving olarak da bilinir.
Deniz Servantie
İKV Uzman Yardımcısı
E-Mail: dservantie@ikv.org.tr