Daha önceki yazılarımda değindiğim bir konuya tekrar dikkat çekmek gerekiyor. Türkiye genelinde ulaşım ücretlerine yapılan zamlar her zaman tepki çekiyor. İstanbul’da ise bu tepkiler daha da ön planda oluyor. Yazılı ve görsel medyada daha çok yer veriliyor. Sosyal medyada ise eleştirilerin dozu iyice aşılabiliyor.
Bu defa yapılan zam otobüslere değil taksi, minibüs ve servis araçlarına oldu. UKOME (Ulaşım Koordinasyon Merkezi) Kararıyla düzenlenen ücret tarifesine göre; taksilerde açılış ücreti 3,20 TL'den 3,45 TL'ye, mesafe tarifesi ise 2 TL'den 2.10 TL'ye çıktı. Minibüslerde öğrenci 1,10 TL'den 1,15 TL'ye, 0-2 km aralığı ücret (indi-bindi) 1,65 TL'den 1,80 TL'ye, personel servis araçlarında 10-17 koltuklu araçlarda ilk kalkış ücreti 86 TL.'den 92 TL'ye çıktı. Her km için ücret ise 0,88 TL iken 0,94 TL olarak belirlendi.
Bu ücret değişikliklerinden sonra İstanbul Taksiciler Esnaf Odası (İTEO) Başkanı Yahya Uğur, yaptığı açıklamada, taksicilerin gelişime yönelik projelerini görmezden geldiğini belirttiği UKOME yetkililerinin kendi ulaşım ağına düzenli olarak zam yaptığını savundu. Uğur, buna karşın yetkililerin, enflasyonu göz ardı ederek taksicilere istenen oranda zam yapmayı reddettiklerini söyledi.
Peki Yahya Uğur’un bahsettiği kendi ulaşım ağına düzenli zam yapılıyor dediği sistemin içinde olan ÖHO düzenli zam alıyor mu ? Düzenli zam almaya gelene kadar UKOME’de temsilcisi var mı ? Bunları da bir düşünmek lazım. Ülkede her sene standart olarak zam yapılan maaş sistemi mevcutken ulaşım ücretlerinde bir standart maalesef yok. Memur ve emekli maaşlarına her 6 ay sonunda zam yapılıyor üstüne de gerekirse enflasyon farkı da ekleniyor. Otobüs esnafı ise 1 Eylül 2012 tarihinden yaklaşık 22 ay (651 gün) sonra 14 Haziran 2014 tarihinde zam almıştı. En son gelen zam ise 31 Ocak 2016 tarihinde yani 20 ay ( 597 gün ) sonra yürürlüğe girdi.
Toplam 42 aylık sürede 2 defa zam alan bir sektör mevcut. Bu süre zarfında memurlar ve emekliler 7 defa zam ve enflasyon farkı aldı. Acaba ÖHO esnafı gibi 2 defa zam alsalar neler olurdu ? Lütfen herkes bunu da göz önünde bulundursun ve ona göre eleştirilerini yapsın. Yahya Uğur’un bahsettiği düzenli olarak zam yapılıyor denilen ulaşım ağında durum bu şekilde… İstanbul Taksiciler Esnaf Odası (İTEO) Başkanı Yahya Uğur’un açıklamalarında yanlış olan kısım budur. Fakat açıklamasında bir çok doğru şeylere de değinmiştir. Bu sorunlar bütün ulaşım sektörünün ortak sorunlarıdır. Bunların çözülmesi ve yapılacak ücret artırımlarının bir standartının olması gerekmektedir.
Ulaşım ücretlerine de memura ve emekliye olduğu gibi 6 ayda bir veya yılda bir defa olmak üzere mutlaka zam yapılmalıdır. Bu standart hale getirilmelidir. Çünkü bu sektörde çalışan şoförler de ulaşım ücretlerine endeksli olarak maaş almaktadırlar. Çünkü akaryakıt fiyatları senelerden beri pahalıdır ve zam almaktadır. Çünkü akaryakıt fiyatlarına yapılan indirimler her zaman daha geç yapılmakta ve daha kısa süreli olmaktadır. Çünkü her sene sigorta, kasko, motorlu taşıtlar vergisi gibi gider kalemlerine zam yapılmaktadır. Çünkü her sene elektrik, doğal gaz, ekmek vb hayati ihtiyaçlara zam yapılmaktadır. Ulaşım sektöründe çalışanlar da bu zamlardan etkilenmektedir. Çünküleri arttırmak daha da mümkündür…
Ulaşım sektöründe bulunanlar her sektör gibi yeri ve zamanı geldiğinde gerekli ücret artışlarını almak istemektedir. Bu ücret artışlarının da pazarlık payı edilmesini istememekte, sadece standart hale getirilmesini beklemektedir. Yetkililerin bu konuda artık gerekli adımları atmasının vakti gelmiştir. Ulaşım sektörü halk ile karşı karşıya gelmekten, hakkı olanı isterken bile eleştirilmekten kurtulmak istemekte, ileriye dönük planlamasını her sene belirli bir artış alacağını bilerek daha planlı yapmak istemektedir.
Ramazan Arıcı
İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi
E-Mail: ramazan.arici@istanbul.edu.tr
