Ülke gündemini uzun süre İstanbul’da ulaşım ücretlerine yapılan %35’lik zam haberi meşgul etti. Bu konuda çok tepkiler oldu, tartışmalar yaşandı. Hatta UKOME komisyonunda zaten Ulaşım ile alakası olmayan birçok üye var iken daha da alakasız yeni üyelerin eklenmesine kadar giden bir sürece gelindi.
Ne yazık ki hala asıl ulaşım sektöründe bulunan ÖHO esnafının direkt resmi temsilcilerinin UKOME’de olmaması oldukça vahimdir. Son yapılan zam görüşmelerinde Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu (TŞOF) temsilcilik görevi yapması gerekirken aynı zamanda başka oda başkanlığı da bulunan kişi destek yerine köstek olmaya çalışmış ve karara şerh koymuş, karar oy çokluğu ile alınmıştır. UKOME ve buradaki aksaklıklar mutlaka halledilmesi gereken sorunlar olarak devam etmektedir.
ÖHO esnafı İBB tarafından senelerdir gerekli ulaşım zamlarını alamamış, mağdur olmuştur, bunu önlemek için zam yapmak yerine vatandaşa bunu yansıtmadan sübvansiyon ödemesi yaparak bu açığı kapatma yoluna gidilmiştir. Yasal düzenlemelerin de buna el vermesiyle ilk sübvansiyon ödemesi 01.10.2018 ile 30.06.2019 tarihleri arasında 9 ay sürecek şekilde yapıldı. Daha sonra bazı düzenlemeler yapılarak uzatıldı. 2020 yılının başında 30.06 2020 tarihine kadar uzatılması için onaylanan sübvansiyon ödemesinin İBB başkanı Sayın Ekrem İMAMOĞLU tarafından komisyondan geçmesine rağmen bizzat iptal edildiği bilgisi geldi.
İlk başta kimse buna inanmak istemedi hatta bu haberin bilerek şirket yöneticilerini ve İBB yöneticilerini hedef göstermek için çıkarıldığı konuşuldu. Fakat kısa süre içerisinde haberin doğru olduğu ortaya çıktı. İptal edilen sübvansiyon ödemesine ulaşım ücretlerine zam geldiği zaman sübvansiyon ödemesinin %80’inin zamdan karşılanacağı maddesi eklendi ve o şekilde onaylanarak 30.06 2020 tarihine kadar uzatıldı.
Yapılan bu düzenleme sonrası senelerdir araya giren seçimler nedeniyle yapılamayan ulaşım zammının yakın sürede geleceğini anlamak çok da zor olmamıştı. Yakın sürede de 10 Şubat 2020’den geçerli olmak üzere %35’lik zam yapıldı. Vatandaşlar yapılan bu zammın ÖHO esnafına yansımasının %35 olduğunu zannetse de maalesef %7 gibi bir yansıması olacak. %28’lik kısmı aslında İBB sübvansiyon ödemelerinden düşeceği için aslında yapılan zamdan %28 İBB yararlanmış ve bütçesine katkı sağlamış olacak.
Peki rakamsal olarak %7 gözüken zammın yansıması o kadar olacak mı? Ne yazik ki o da olmayacak gibi duruyor çünkü; 3,5 TL otobüse ücret vermek yerine indi-bindi ücreti 2,5 TL olan minibüslere yönelim arttı, yolcu sayısında da düşüşler yaşanıyor. Öğrencilerin aylık 200 basış için 40 TL vermesi usulsüz kart kullanımında artışlarda rekora gidilmesine neden olmuştu. Bu zam sonrası artık iyice artacağı aşikâr. Çünkü zam sonrası aylık 200 biniş 50 TL oldu, yolculuk başına 25 kuruş vermek varken 14 katı ücret verip 3,5 TL’ye seyahat etmek istemeyen kişiler kendilerince haklı olduklarını bile düşünüyorlar! Vatandaş da %35 zam aldığını düşündüğü ÖHO esnafının zengin olduğunu konuşmaya devam ediyor…
Dr. Ramazan Arıcı
İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi
E-Mail: ramazan.arici@istanbul.edu.tr