Genelde yılsonu gelirken bu yılı iyisiyle kötüsüyle geride bırakıyoruz denir. Fakat 2020 yılı sanırım dünya genelinde Covid-19 salgını nedeniyle kötüsüyle geride kaldı şeklinde hafızalarda yer edecek.
Ulaşım sektörü açısından da 2020 yılı güzel ümitlerle başlamış fakat pandemi nedeniyle çok büyük sıkıntılar yaşanmış hala da bunların etkisi devam etmektedir. İstanbul ÖHO esnafı açısından yeni bir sisteme geçilmesi zorunluluğu ve bu konularda yapılan çalışmalar ile 1 Aralık 2020 tarihinden itibaren yeni sisteme doğrusuyla yanlışıyla bir şekilde başlanmıştır. Klasik; “kervan yolda düzülür” mantığı ne yazık ki yeni sistemde de olacağa benziyor. Özellikle 2020 yılında bu sisteme geçilmiş olmasının istenmesi nedeniyle mi yapıldı bilemiyorum ama eksikliklere rağmen bu sisteme geçilmeye esnaflar zorlanmıştır. Hala ortada sorunlar vardır ve bunların halledilmesi gerekmektedir.
Esnaf odası başkanımız sayın Göksel OVACIK; bazı sorunlar olduğunu, bir kısmının sözleşme imzalanırken kayıt altına alındığını ve meclis toplantılarında en kısa sürede halledileceğini söylemiştir. Bazı sorunların ise zamanla çözüleceğine dair güvence vermiştir. Esnaf odası başkanının söz vermediği fakat esnafların dile getirdiği en önemli konu bence otobüslerin amortisman yaşının 10 yıl üzerinden hesaplanmasıdır. Bunun kesinlikle tekrar gözden geçirilmesi gerekmektedir. Sadece içerik açısından değil yıl bazında da düzenleme yapılmalıdır. Çünkü esnaflar alçak taban otobüs zorunluluğu nedeniyle yeni aldıkları 1-2 yaşındaki henüz borcu dahi bitmemiş basamaklı otobüsleri çok yüklü borçlara girerek ve yıllarca bunun altında ezilerek değiştirmiştir. Bin bir türlü zorlukla geldikleri bu günlerde de 15 yıl kullanmak için aldıkları otobüsleri son güne kadar kullanmak istemeleri en doğal haklarıdır. 10 yaştan sonra amortisman ücreti hakkının gasp edilmesi kesinlikle kabul edilemez bir durumdur. Eğer 10 sene amortisman verilecekse bu ödemeler tüm alçak taban otobüslere yaşı fark etmeksizin 10 yıl devam etmesi gerekmektedir.
Yeni sistemle şirketlerin otobüs değişimlerinde birlikte hareket etmesi ve toplu alımlarla esnafların en azından daha uyguna otobüs değişimi yapmaları sağlanmalıdır. Artık bireysel değil kurumsal hareket etmek için önümüzde engel kalmamış ve çok güzel fırsat doğmuştur. İETT alım modeline benzer daha kaliteli ve daha ucuza 5 yıllık bakımlar dahil otobüs alımları için şimdiden çalışılması gerekmektedir. Otobüs esnafının en büyük sorunu otobüs değişimi ve bunun uçuk maliyetleri ve faizleridir. Ticari taksiler gibi vergi muafiyetli alımlar yapılması için TÖHOB nezdinde siyasi girişimlere hız verilmelidir. Yeni sistemde emeği geçen tüm şirket başkanlarına, bürokratlara ve siyasilere tekrardan teşekkür ederim. Sorunların en kısa sürede çözüleceği, esnafımızın daha rahat şartlarda çalışacağı bir yıl olmasını temenni ederim. Sağlıklı ve mutlu bir 2021 dileğiyle…
Dr. Ramazan Arıcı
İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa Öğretim Görevlisi
E-Mail: ramazan.arici@istanbul.edu.tr