Anayasa Mahkemesinin tanımına göre değer kaybı; bir eşyanın haksız fiilden kaynaklı hasar sebebiyle değerindeki azalmayı karşılayan tazminattır. Trafik kazaları bakımından ise kaza sebebiyle araçta yapılan onarım işlemi sonrasında aracın ikinci el piyasası değerindeki azalmayı telafi etmek için araç sahibine ödenen tazminat olarak tanımlanabilir.
Kaza sonrasında araç her ne kadar tamir edilmiş olsa da sahibi tarafından tekrar satılmak istendiğinde aracın kaza öncesi ve sonrası değerinde meydana gelen fiyat farkı değer kaybı tazminatı ödenerek karşılanmaktadır. Tarafların kazadaki kusur durumu, ödenecek değer kaybı tazminatı miktarının belirlenmesinde önemlidir. Bu tazminat talep edilirken öncelikle kazada kusurlu bulunan aracın trafik sigortasına (zorunlu mali mesuliyet sigortasına) başvurulur. Eğer kusurlu aracın sigortası yoksa bu durumda kazanın oluşmasında kusuru olan aracın sahibi ve sürücüsünden değer kaybı tazminatını ödemesi talep edilir.
Anayasa Mahkemesinin iptal kararından önce Karayolları Trafik Kanunu’nun 90/2. maddesinde yer alan kural sebebiyle değer kaybı tazminatının sigorta şirketi tarafından ödenecek kısmı, aracın; piyasa değeri, kullanılmışlık düzeyi, hasara uğrayan parçaları ve hasar tutarı dikkate alınarak hesaplanmaktaydı. Ancak Anayasa Mahkemesi bu kuralın mülkiyet hakkı ihlali olduğuna karar vererek kuralı iptal etmiştir.
Çünkü bu kural sebebiyle özellikle eski model araçların kaza yapması halinde gerçek zararın yani araç sahibinin kaza sebebiyle meydana gelen zararının tam ve doğru hesaplaması mümkün olmamakta, çoğu zaman eksik hesap yapılmaktaydı. Bu nedenle sigorta şirketleri tarafından ödenen değer kaybı tazminatı miktarı, kaza sebebiyle aracı zarar gören ve değer kaybına uğrayan sürücünün zararını karşılamakta yetersiz kalıyordu.
Zararının tamamı karşılanmayan araç sahibi ise bakiye tutar için değer kaybını kazada kusurlu bulunan araç sahibi ve sürücüsünden talep ediyor. Ancak kusurlu bulunan araç sahibi ve sürücüsünün tazminat miktarını ödemek için yeterli geliri ve malvarlığı olmadığı durumlarda araç sahibi davayı kazansa bile karşı tarafın bunu ödeyecek parası olmaması sebebiyle değer kaybı tazminatını tahsil edemiyor ve mağdur oluyordu.
İşte bu yüzden Anayasa Mahkemesi bu kuralın iptaline karar vererek değer kaybı tazminatının Türk Borçlar Kanununa göre hesaplanmasını ve gerçek zararın belirlenmesini, bu zarar miktarının tamamının sigorta şirketi tarafından karşılanmasını, böylelikle trafik kazasında değer kaybına uğrayan araç sürücüsünün mağdur olmasını engellemeyi amaçlamıştır.
Av. Recep Hardal
(Trafik Kaza Uzmanı)
Tel: 0532 480 85 63
E-Mail: recephardal@hotmail.com
NOT: Her Türlü Hukuki Konuda bana ulaşabilirsiniz!...